دانشگاه هنر اصفهان
بمناسبت هفته میراث فرهنگی برگزار شد؛
وبینار پلان مدیریت مجموعه میراث جهانی میدان امام در دانشکده حفاظت و مرمت
وبینار پلان مدیریت مجموعه میراث جهانی میدان امام در دانشکده حفاظت و مرمت
یکشنبه 26 اردیبهشت ساعت 6 تا 9:20 عصر
پلان مدیریت محوطه میراث جهانی میدان امام(نقش‌جهان) اصفهان
ارائه ی گزارش به منظور هم‌اندیشی و دریافت نظرات دانشجویان، اساتید، مردم و مسئولین
به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی، نشست «پلان مدیریت محوطه میراث جهانی میدان امام اصفهان» از سوی معاونت پژوهشی دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان و با همکاری پایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان و همراهی انجمن علمی مرمت بنا، مرمت آثار و باستان شناسی، برگزار گردید.
این نشست به منظور هم اندیشی و دریافت نقطه نظرات دانشجویان، اساتید، متخصصین، مردم و مسئولین، در تاریخ 26 اردیبهشت ماه برگزار شد و به مدت سه ساعت و بیست دقیقه به طول انجامید.
 
 
1- پوستر ارائه شده برای اطلاع رسانی وبینار
 
در این نشست، ابتدا خانم دکتر خطابخش مدیر پایگاه میراث جهانی میدان امام، ضمن تقدیر از مدیران، کارشناسان، و دستگاه های در گیر با این پروژه مهم، در رابطه با اهمیت میدان نقش جهان و ضرورت تدوین پلان مدیریت توضیحاتی را بیان کردند. در همین راستا اقدامات صورت گرفته در زمینه‌ی مدیریت در سال های گذشته و همچنین تهیه‌ی برنامه‌های مدیریتی فعلی میدان نکاتی را به صورت مختصر بیان نمودند. سپس توضیحاتی توسط آقای دکتر اسفنجاری، مدیر طرح پژوهشی پلان مدیریت میدان‌ نقش‌جهان که توسط دانشگاه هنر اصفهان برای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در دست تهیه است؛ توضیحاتی پیرامون تعریف برنامه مدیریت مجموعه‌های میراث جهانی، هدف، اهمیت و جایگاه آن در نظام حقوقی و برنامه‌ریزی کلان کشور، ساختار و چگونگی انجام این پروژه و روش‌شناسی آن ارائه شد. ایشان همچنین افزودند؛ با توجه به ماهیت میان رشته‌اییMulti-disciplinary و گستردگی ابعاد و پیچیدگی‌های مدیریت این مجموعه میراث جهانی، انجام این کار در هفت گروه تخصصی به اضافه یک گروه مدیریت و تلفیق و یک گروه مشاوران عالی پروژه به انجام رسید. علاوه بر ماهیت میان دانشی بودن مدیریت چنین مجموعه‌های ارزشمندی، ایشان بر جنبه‌ی میان سازمانی Multi-institutional چنین طرح‌های تاکید کرده و آن را یکی از دشواری‌های و چالش‌های این کار بر شمردند.
هر یک از گروه‌های هفتگانه با روش‌های نسبتا مشابه حوزه‌‌های سه گانه کلان پژوهش‌: شامل باز شناسی و مطالعات کارهای انجام شده در یکصد سال گذشته، بررسی میدانی و آسیب شناسی وضع موجود جهت فهم مسائل کلیدی، چالش‌ها و تهدیدات کنونی، و انجام مصاحبه‌ها با متخصصین (در سه حوزه محلی، ملی و بین المللی) و مشاوره و مشارکت با سازمان‌ها، نهادها و ذینفعان مختلف را به انجام رساند و از تجزیه و تحلیل یکپارچه و ترکیب و تلفیق مباحث گوناگون در سطوح و مقیاس‌های مختلف است که نتیجه و برنامه مدیریت مجموعه میراث جهانی میدان نقش جهان برای بازه‌ی زمانی پنج ساله 1400 تا 1405 پیشنهاد شده است. امید است که این برنامه‌ها تنها بر روی کاغذ باقی نمانند و عملیاتی شوند.
با توجه به توضیحات ارائه شده توسط دکتر اسفنجاری هر یک از گروه‌های هفتگانه در پلان مدیریت میدان امام، شامل گروه‌های مرمت شهری و شهرسازی، مرمت معماری، تزئینات معماری، باستان شناسی، صنایع دستی و هنرهای معاصر، گردشگری، معرفی و آموزش؛ گزارشی از آنچه تاکنون در ارتباط با موضوعات تخصصی انجام شده است، ارائه نمودند.
 
 
گروه شهرسازی و مرمت شهری اولین گروهی بود که با توجه با مشکلات مختلف توسعه های جدید در بافت پیرامون میدان و حریم، توسط خانم مهندس علیخانی به نمایندگی از گروه گزارش خود را ارائه کردند.
هدف اصلی مطالعات شهری در پلان مدیریت میدان نقش¬جهان، تدوین چارچوبی به منظور مدیریت تغییرات در حوزه بلافصل میدان است. با توجه به اینکه این محدوده، مرکز شهری پویایی است، متأثر از فشارهای اقتصادی و توسعه¬ها متأخر، مدیریت تغییرات در این حوزه امری بسیار پیچیده گردیده است.
مطالعات گروه شهری در چهار بخش به شرح زیر قابل تبیین است:
- مطالعه و بررسی طرح¬های توسعه و کلیه اسناد شهری مرتبط با میدان
- مطالعات موفولوژی به منظور فهم روند توسعه تاریخی حریم بلافصل میدان
- کدگذاری پارسل¬ها در حریم بلافصل
- تدوین برنامه ادواری و انجام فاز اول پایش‌های میدانی در بافت پیرامونی میدان و بررسی کلیه‌ی واحدها و اجزای آن بصورت پلاک به پلاک
 
 
3- ارائه‌ی گروه مرمت شهری و شهرسازی
 
در بخش بعدی، مراحل سه‌ گانه‌ی اقدامات گروه مرمت معماری توسط خانم‌ها قندی، کورنگی و حاج نیلی ارائه شد. بخش نخست اقدامات این گروه، بررسی و ارزیابی کلیه‌ی اسناد و مدارک تاریخی و مرمتی در رابطه با میدان نقش جهان بوده است. به این دلیل که از ابتدای قرن 14هجری شمسی مداخلات جدی مرمتی با شیوه‌هایی نوین در محدوده‌ی میدان نقش جهان صورت گرفته است، بازه‌ی زمانی که جهت جمع آوری این اسناد در نظر گرفته شده، از سال 1300 تا سال 1400 هجری شمسی است. با بررسی کلیه‌ی اسناد مرمتی، بسیاری از ضعف‌های مدیریتی و اجرایی در این حوزه نمایان شده که رفع آن‌ها می‌تواند انتظار بهبود روند مدیریتی در میدان نقش جهان را تا حدودی تحقق بخشد. گام دوم گروه مرمت معماری، انجام یک سلسله بررسی‌های میدانی و پایش‌های جامع در راسته‌ی ‌بازارهای پیرامون میدان، مغازه‌ها و عناصر شاخص اطراف میدان(مسجد شاه، مسجد شیخ لطف الله، کاخ عالی قاپو و سردر قیصریه) بوده است. تهیه یک سیستم کدگذاری واحد و یکپارچه که تمام اجزا و فضاهای میدان و بناهای شاخص و بافت پیرامون آن را در بر بگیرد از جمله اقدامات این گروه بود. هدف از انجام این پایش‌ها علاوه بر ارزیابی وضع موجود آثار، تدوین دستورالعملی جامع جهت انجام پایش‌های ادواری در حدود پلان مدیریت میدان است. پایش‌های صورت گرفته توسط این گروه با نگاهی آسیب‌شناسانه، در جستجوی مشکلات و کاستی‌های موجود انجام شده است. از درون بررسی‌های صورت گرفته، پیشنهاداتی ارزشمندی بیرون آمده که در قالب پروژ‌ه‌ایی جداگانه تعریف و پیگیری شده است. بخش پایانی از فعالیت‌های این گروه، انجام مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران در حوزه‌ی معماری و مرمت بوده است. مصاحبه‌های صورت گرفته علاوه بر جنبه‌ی شناختی، در بر دارنده‌ی بسیاری از پیشنهادات کاربردی در جهت تدوین پلان مدیریت میدان بوده که سعی شده از نقطه نظرات و راهکارهای این متخصصان، در تدوین بخش مدیریتی این پروژه کمال استفاده به عمل آید. 
 
 
4- ارائه‌ی گروه مرمت معماری
 
 گروه باستان‌شناسی با مدیریت آقای دکتر شجاعی اصفهانی و با همکاری خانم‌ها روح‌الهی، جمدیان و شمسی فعالیت‌های خود را صورت داده بود. آقای دکتر شجاعی در ارتباط با اقدامات این گروه توضیحات جامعی را ارائه دادند. بخش نخست اقدامات این گروه، شامل جمع آوری و مطالعه‌ی کلیه متون تاریخی، سفرنامه‌ها، کتیبه‌ها و سایر اسناد مرتبط با میدان نقش‌جهان و با تاکید بر دوران صفویه بوده که در راستای شناخت بهتر تاریخ میدان و یافتن شواهدی از آثار از میان رفته در حیطه‌ی میدان و بافت مجاور آن بوده است. بخشی از اقدامات این گروه نیز به بررسی‌های میدانی و ارزیابی وضعیت آثار در زمان حال و تطبیق آن با مطالعات باستان‌شناسانه اختصاص داشته است. یکی از اقدامات قابل توجه این گروه که در حوزه‌ی میدان نقش جهان نیز تا حدودی تازگی دارد، انجام سلسله اقداماتی در راستای باستان‌شناسی بنا در میدان نقش جهان بوده است، که جهت این امر مسجد شیخ‌لطف الله به سبب سوالات فراوانی که در رابطه با معماری و عملکرد آن وجود دارد، به عنوان نمونه انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفت..
 
 
 5- ارائه‌ی گروه باستان شناسی
 
مجموعه اقدامات گروه تزئینات وابسته به معماری به سرپرستی آقای دکتر کریمی و با همکاری خانم نفیسی و آقای قیصری صورت گرفته بود، که در بخش بعدی وبینار فعالیت‌های این گروه توسط مدیر آن یعنی جناب دکتر کریمی ارائه شد. بخش اول فعالیت این گروه نیز مانند سایر گروه‌ها به بررسی اسناد و مدارک تاریخی و مرمتی اختصاص داشته که در همین راستا کلیه‌ی اقدامات مرمتی صورت گرفته در میدان نقش‌جهان در صد سال اخیر -به ویژه اقدامات مربوط به مرمت تزئینات- جمع‌آوری و بررسی شده‌اند. بخشی از فعالیت‌ها نیز به انجام پایش و بررسی میدانی در جهت ارزیابی وضعیت موجود آثار و تزئینات وابسته به آن‌ها اختصاص داشته است و در نهایت مصاحبه با پیشکسوتان مرمت تزیینات در مجموعه‌ی میدان، مجریان پروژه‌های مرمتی سال‌های اخیر و مسئولین بخش‌های مختلف مجموعه انجام شده است. چکیده‌ی نتایج فعالیت‌های صورت گرفته به شکل مجموعه‌ای از پیشنهادات برای اقدامات مرمتی و حفاظتی در آینده و بهبود¬بخشی فرآیند مرمت و حفاظت تزیینات میدان ارائه شد. 
 
 
5- ارائه گروه تزئینات وابسته به معماری
 
در بخش بعدی وبینار، گروه صنایع دستی و هنرهای معاصر، که فعالیت‌های خود را با همکاری خانم‌ها قراخانی و علیخانی و آقایان زهتابچی به انجام رسانده بودند، کلیه‌ی دستاوردهای حاصل از پژوهش‌های گروه را توسط خانم قراخانی و اقای زهتابچی ارائه نمودند. بخشی از اقدامات این گروه شامل ارزیابی وضعیت هنر اصفهان(سنتی و نوین)، بررسی رویدادهای تاثیر گذار در هنر و فرهنگ اصفهان، شناخت صنایع دستی و هنرهای معاصر اصفهان در سطح شهر به صورت کلی و ارزیابی وضعیت فعالیت‌های هنری در حوزه‌ی میدان نقش جهان به طور خاص بوده است. در قسمتی از پروژه، این گروه به بررسی‌های میدانی پرداخته و در این بین اقداماتی نظیر؛ ثبت و تحلیل وضعیت حال حاضر عرصه و حریم میدان نقش جهان از منظر هنر، سنجش و شمارش فروشگاه‌ها و کارگاه‌های انواع رسته‌های هنرهای سنتی (صنایع دستی) و شناخت مجراهای تولید وعرضه هنر دراصفهان در زمان حال با در نظر گرفتن پیشینه‌ی تاریخی اش را انجام داده است. در نهایت با تحلیل کلیه‌ی مطالعات، راهکارهایی در جهت ارتقاء وضعیت هنری در کل شهر اصفهان و به طور ویژه در محدوده‌ی میدان نقش‌جهان ارائه شده که در کنار بهبود وضعیت صنایع دستی و هنرهای سنتی، به تکامل و شکوفایی هنرهای نوین در دل بافت تاریخی اصفهان نظر دارد.
ارائه دستاوردهای گروه گردشگری توسط خانم سیدباقری صورت گرفت، که در طی آن اطلاعات مبسوطی از چگونگی اقدامات صورت گرفته تاکنون بیان شد. در این گروه بیانیه‌هایی ازجمله بیانیه‌ی چشم انداز میدان نقش‌جهان و بیانیه‌ی مأموریت میدان نقش‌جهان تدوین شده و در طی آن اهدافی کلان جهت مدیریت گردشگری میدان نقش جهان ارائه شده است. یکی از بخش‌های حائز اهمیت در اقدامات گروه گردشگری، بررسی نقاط قوت-ضعف و بیان فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در زمینه‌ی گردشگری میدان نقش‌جهان است، که حاصل این بررسی‌ها بیان پیشنهاداتی کاربردی و جامع در زمینه‌ی تحولات گردشگری میدان در برنامه‌ی پلان مدیریت است.
در نهایت یکی از با اهمیت‌ترین حوزه‌ها در زمینه‌ی پلان مدیریت میدان، که همانا بخش معرفی و آموزش است، با همکاری خانم‌ها جمدیان و حاج نیلی ارائه شد. اقدامات این گروه در جهت بررسی چگونگی معرفی موثرتر میدان، آموزش و افزایش آگاهی بوده، زیرا تحقق اهداف پلان مدیریت میدان نقش‌جهان، بدون آگاهی و شناخت عموم مردم جامعه امکان پذیر نخواهد بود. ازجمله اقدامات صورت گرفته توسط این گروه، بررسی جزء به جزء فعالیت‌ها، مراسم، بازیها و رخداد های صورت گرفته در میدان نقش جهان از زمان احداث تاکنون بوده است. در این بین، کلیه‌ی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های میدان نقش‌جهان در حوزه‌ی آموزش، در اتباط با بخش‌های مختلف از جمله فضای باز میدان، چهار عنصر شاخص، فضاهای پیرامونی و در کل در ارتباط با کل مجموعه‌ی میدان مورد ارزیابی قرار گرفته است. سپس کمبودها و مشکلاتی که در حوزه‌ی معرفی و آموزش وجود دارد، به صورتی جزئی بررسی و در جهت ارتقاء وضعیت موجود پیشنهادات موثری ارائه گردیده است. بهبود و ارتقاء تعامل و ارتباط سازنده با دانش‌آموزان و مدارس از برنامه‌های پیشنهادی این گروه بود چرا که آگاهی و ارتباط کودکان با میراث فرهنگی، می‌تواند در آینده موجب حفاظت و نگهداری از آن شود.
در پایان این جلسه نیز حاضرین ضمن تشکر از گزارش های ارائه شده، سوالات و پیشنهادات خود را مطرح نموده و در این ارتباط، اساتید به سوالات پاسخ گفتند.
 
 
6- تصویر برخی از سخنرانان به همرا برخی از حضار در پایان جلسه
 


 
 
 
 


 
 
 
 
تاریخ:
1400/03/09
تعداد بازدید:
2485
منبع:
كليه حقوق مادي و معنوي اين سايت متعلق به دانشگاه هنر اصفهان مي باشد.
Powered by DorsaPortal