دانشگاه هنر اصفهان
1399/12/23 /Dorsapax/Data/Sub_0/File/enews_EToolsFile_gggggj-8d4edf7e-d88b-4a36-a650-b3165a66a237.jpg
زندگی معنوی بدون هنر امکان‌پذیر نیست
عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه هنر اصفهان گفت: هنر از ارکان بنیادی دین است و زندگی معنوی بدون هنر امکان‌پذیر نیست.
حجت‌الاسلام مهرداد آقاشریفیان، عضو هیئت علمی و مدیر گروه آموزشی دروس عمومی و معارف اسلامی دانشگاه هنر اصفهان، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا ) از اصفهان، درباره تأثیر قرآن بر هنر، اظهار کرد: علامه جعفری هنر را متشکل از سه قطب و یا سه مرحله می‌دانست و معتقد بود هنر احساس خاص و معلول نبوغ یا اشتیاق خاص است و از مقوله خیال و اعتبارات و توهمات نیست. دوم اینکه کارگاه مغز و روان، یعنی نفس آدمی است و هنگامی که احساس و فعالیت هنری مانند چشمه‌سار زلال به جریان افتاد و با مختصات هویت نفس آدمی توجیه شد، آماده بروز در صحنه جامعه می‌شود. سومین مرحله نیز وجود عینی هنر در جهان خارجی است که در این مرحله، هنر با مردم و جامعه ارتباط برقرار می‌کند و اثر هنری تولید می‌شود.
وی درباره اینکه روح و نفس انسان متأثر از دین و فرهنگ الهی چه نقشی در ارائه اثر هنری دارد، بیان کرد: اصلی‌ترین منبع تفکر اسلامی، قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم(ص) و اهل‌ بیت ایشان است. قرآن کریم یک تجلی و نمود هنری است که از عالم ملکوت به قلب پیامبر(ص) نازل شده و به بیان زیبایی‌ها پرداخته و خداوند را جمیل دانسته و خلقت الهی را زینت می‌داند، چنانکه در آیه ششم سوره صافات می‌فرماید «إِنَّا زَیَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْیَا بِزِینَةٍ الْکَوَاکِبِ‌؛ ما آسمان این دنیا را به زیور اختران آراستیم» و یا در آیه چهارم سوره تین می‌فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ؛ که به راستى انسان را در نیکوترین اعتدال آفریدیم؛ همچنین در آیه ششم سوره نحل آمده است «وَلَکُمْ فِیهَا جَمَالٌ حِینَ تُرِیحُونَ وَحِینَ تَسْرَحُونَ‌؛ و در آنها براى شما زیبایى است، آن‌گاه که آنها را از چراگاه برمى‏‌گردانید و هنگامى که آنها را به چراگاه مى‌‏برید.»

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه هنر اصفهان ادامه داد: در آیات متعددی از قرآن، به زیبایی رنگ‌ها از جمله رنگ سفید، سرخ، سیاه، زرد و سبز پرداخته شده است، چنانکه در آیه 27 سوره فاطر می‌فرماید «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِیضٌ وَحُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِیبُ سُودٌ؛ آیا ندیده‏‌اى که خدا از آسمان آبى فرود آورد و به‌وسیله آن میوه‌هایى را که رنگ‌هاى آنها گوناگون است، بیرون آوردیم و از برخى کوه‌ها راه‌ها و رگه‌‏هاى سپید و گلگون به رنگ‌هاى مختلف و سیاه پر رنگ آفریدیم.»
حجت الاسلام آقاشریفیان افزود: در سیره نبوی و اهل‌ بیت(ع) به تشویق هنرمندان هنرهایی مانند شعر، تلاوت قرآن و نغمه‌سرایی، کتابت قرآن و احادیث پرداخته شده است، ولی دلیل نپرداختن به برخی هنرهای مرسوم، ناشی از آسیب‌هایی بوده که این هنرها برای زندگی توحیدی، معنوی و اخلاقی انسان داشته است؛ مانند مجسمه‌سازی که یادآور بت‌پرستی بوده و یا مطربی که برای شخصیت انسان مضر است. چنانچه وقتی این هنرها در غیر از موضوعات شرک‌آلود به‌کار رود و یا غیر اخلاقی نباشد، منعی ندارد.
هنر اسلامی و آشکار کردن اصل وحدانیت
وی در خصوص عناصر هنری مورد توجه قرآن، گفت: هنر قرآنی عناصر متعددی دارد؛ اولاً حاصل تفکر و بینش دینی مسلمانان است. دوم اینکه عمیقاً و مستقیماً از قرآن و روایات معصومان(ع) تأثیر پذیرفته، زیرا کتاب و عترت، نخستین راه‌‏های چگونگی تخیل و تفکر در باب عالم وجود و تمثل معنویت اسلامی را در عرصه خیال به آدمی آموخته است. تیتوس بورکهارت، متفکر و هنرشناس سوئیسی معتقد است: بهترین راه برای شناخت یک دین، هنر آن است که آسان‌ترین راه نیز محسوب می‌شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: هنر اسلامی‌ انتزاعى است و شکل‌‏هاى آن در عین اینکه عمیقاً داراى مشخصات اسلامی‌ هستند، مستقیماً از قرآن کریم یا احادیث نبوى سرچشمه گرفته‏‌اند. هنر قرآنی، مفهومی، سازگار و هماهنگ با حقایق هستی و البته هنری رمزی و دارای باطن است و منشأ و سرچشمه ماورایی و الهی ‏دارد؛ یعنی با شهود، تکوین می‏‌یابد و هدف آن نیز آشکار کردن اصل وحدانیت است.
وی اظهار کرد: هنر قرآنی به دست و طبع هر کسی تجلی نمی‏‌کند، فقط کسانی از عهده آن برمی‌آیند که استعداد و شایستگی ارتباط با جهان معارف قرآن را داشته باشند. برای چنین منظوری هنرمند همانند یک عارف باید سیر و سلوک خاصی در پیش بگیرد. هنر قرآنی به خود دعوت نمی‏‌کند، بلکه انسان را به خدا، احکام خدا، اخلاق و انسانیت رهنمون می‌کند.
حجت الاسلام آقاشریفیان در توضیح بیشتر درباره نسبت هنر، دین و قرآن، بیان کرد: درباره نسبت هنر و دین، دو دیدگاه وجود دارد؛ یک دیدگاه می‌گوید هنر ارتباطی با دین ندارد و دیدگاه دوم نیز معتقد است که دین در ذات، با هنر ارتباط دارد. بنابر نظر و دیدگاه دوم می‌توان اثبات کرد که هنر از ارکان بنیادی دین است و زندگی معنوی بدون هنر امکان‌پذیر نیست. در نگاه دین و حکمت، خلق زیبایی بدون حقیقت و خیر معنا ندارد؛ چون زیبایی، ظهور، جلوه و شکوه حقیقت است.
وی تصریح کرد: در تفسیر دیدگاه دوم باید گفت‌ هنر، فضیلت و کمال درونی است که به‌صورت جمال بیرونی آشکار می‌شود. کمال درونی مراتبی براساس کمال عقل و کمال نفس دارد. زیبایی، به امور حسی و جسمانی محدود نیست. هنر، آن ظهور و تجلی است که می‌تواند بیان حقیقت باشد. هنرمند دینی، اهل توحید است و این اعتقاد در آثار او نیز ظاهر می‌شود.
این پژوهشگر هنر اسلامی ادامه داد: هنر یکی از ابعاد تجربه‌‏های بشری و مظهر تجلی دریافت‏‌های عاطفی و نگرش از راه ذوق و احساس است، ولی جوشش و رویش این مظاهر در میان هر قومی، جدا و منفک از مسائل و مبادی فرهنگی و هویت‌‏های ملی و دینی آن قوم نیست. اسلام و قرآن به هنر و زیبایی مانند بسیاری از مقولات و بسترهای گوناگون فکری، شکل داد و قداست بخشید.
تعداد بازدید: 2980
كليه حقوق مادي و معنوي اين سايت متعلق به دانشگاه هنر اصفهان مي باشد.
Powered by DorsaPortal